چاپ هلیوگراور یک چاپ گود به مانند چاپ گراور می باشد. در این چاپ ابتدا طرح مورد نظر را بر روی سیلندرهایی مخصوص نقش می بندند. این کار غالبا با ماشین های حکاکی لیزری یا به وسیله روش های شیمیایی انجام می گیرد. سپس این گودی های ایجاد شده را با مرکب آغشته می نمایند. پس از آن سطح سیلندر را با تیغه ای مخصوص پاک می نمایند. در نهایت عمل چاپ انجام می گیرد. چاپ هلیوگراور یک چاپ با کیفیت می باشد که امروزه بسیار پرکاربرد شده است و در صنایع چاپ و تبلیغات بسیار کاربردی می باشد. به عنوان مثال برای صنعت چاپ جعبه و یا بسته بندی و در برخی موارد برای چاپ مجله و یا چاپ کاتالوگ از این مدل چاپ استفاده می نمایند.
ماشین های این چاپ از پیشرفته ترین دستگاه های چاپ می باشند. سرعت بالا و کیفیت عالی باعث شده این روش چاپی در زمره چاپ های نمونه در سالهای اخیر قرار بگیرد. پیشرفت تکنولوژی در ساخت دستگاه های چاپ هلیوگراور نیز بسیار تاثیرگذار بوده است و امروزه این ماشین آلات با کمک اسکنر و رایانه ها اطلاعات را به وسیله لیزر روی سیلندر کپی می نمایند. تنظیم رنگ و کیفیت آن نیز با کمک سیستم های کنترل انطباق به راحتی انجام می شوند.
تاریخ چاپ هلیوگراور
در اوایل قرن نوزدهم میلادی و در سال 1814 جوزف نیکتور موفق گردید اولین لوح چاپ گود را با روش عکاسی ابداع نماید. جوزف نیکتور روش خود را هلیوگرافی نامید. وی از یک ورقه مسی استفاده نموده بود که برای چاپ آن را به دستگاه متصل می نمود. سالها بعد فاکس تالبوت از فیلم نگاتیو برای ساخت لوح به روش هلیوگرافی استفاده نمود. این کار باعث بهتر شدن کیفیت روش هلیوگرافی گردید.
در سال 1879 میلادی یعنی حدود 65 سال پس از جوزف نیکتور فردی به نام کارل گلیف با اسید کاری گراور روش هلیوگرافی را تکمیل نمود و آن را در انجمن عکاسی وین در همان سال معرفی نمود. گلیف از علاقه مندان به عکاسی بود و سال ها در زمینه بهتر شدن این چاپ تلاش نمود. کارل گلیف تا سال 1926 که دار فانی را وداع گفت به تلاش خود در این زمینه ادامه داد و این روش چاپی را تا حد بسیار مطلوبی ارتقاء بخشید. به همین خاطر ابداع روش چاپ هلیوگراور را به او نسبت می دهند. مهم ترین تغییرات او در این چاپ عبارتند از:
- کارل سیلندر را جایگزین گراور مسطح مسی نمود.
- اضافه نمودن ماله یا تیغه به دستگاه چاپ هلیوگراور
- طراحی نخستین دستگاه چاپ رنگی گود با دستگاه رول
- و …
چاپ رتوگراور
کارل کلیف پس از اقدامات خود این چاپ را چاپ رتوگراور نامید. چاپ رتوگراور پس از آنکه توسط کلیف معرفی گردید علاقه مندان زیادی در اوایل قرن بیستم به خود جذب نمود. این روش در آن دوران به عنوان یک روش چاپ ظریف و با کیفیت شناخته می شد و با سرعت رواج یافت. چاپ هلیوگراور در دهه سوم قرن بیستم متحول گردید. در آن سال ها این چاپ به روش چهار رنگ و پنج رنگ قابل انجام بود و همین امر به محبوبیت آن می افزود. چاپ هلیوگراور از نظر کیفیتی و سیستم های رنگی بسیار به چاپ افست شبیه می باشد و تنها تفاوت عمده آن گود بودن این چاپ می باشد.
انواع چاپ هلیوگراور
چاپ هلیوگراور در تیراژ بالا بسیار مناسب می باشد. مخصوصا زمانی که از کاغذ رول استفاده می شود. با این حال مراحل آماده سازی این چاپ کمی گران تر از چاپ های مشابه مانند چاپ افست و فلکسو می باشد. چاپ افست و این چاپ هر دو مناسب تیراژ های بالا می باشند. اما چاپ افست با یک زینک جوابگوی تیراژ های میلیونی نخواهد بود ولی چاپ هلیوگراور به دلیل بهره گیری از سیلندر به جای زینک برای تیراژهای خیلی بالا (تیراژهای میلیونی) مشکلی نخواهد داشت.
سرعت چاپ در این روش چاپی بسیار بالا می باشد و دستگاه هایی که در چاپ هلیوگراور استفاده می شوند از ابعاد بزرگی برخوردار می باشند. در مجموع این چاپ یک روش چاپی با کیفیت و ارزان قیمت می باشد که در تیراژهای خیلی بالا بسیار مناسب می باشد. همچنین این چاپ قابلیت چاپ همزمان چند رنگ را دارا می باشد و از لحاظ جنس مواد چاپ شونده هیچ محدودیتی ندارد.
همان طور که در مقالات گذشته اشاره نمودیم کاغذ ها به دو صورت رول و ورقه ای در کارخانه بسته بندی می شوند و به بازار فروش ارسال می شوند. از این دو مدل ورق در چاپ هلیوگراور با منظورهای متفاوتی استفاده می شود که در این مقاله به آن ها اشاره می نماییم:
حالت رول
کاغذ های رول غالبا جهت تولید و چاپ یکی از موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرند:
- انواع بسته بندی ها
- مجلات و برچسب ها
- چاپ کاتالوگ با تیراژ بسیار بالا
- چاپ و تولید کاغذ های دیواری
- کف پوش و پرده های زینتی
- فیلم های چند لایه پلیمری
- کلیه سطوح با عرض بالا
- و …
حالت ورقی
کاغذ های ورقی استفاده شده در چاپ هلیوگراور جهت چاپ های با تیراژ پایین تر مناسب تر می باشند و غالبا در موارد زیر کاربرد دارند:
- چاپ های با تیراژ محدود و کیفیت بالا
- چاپ انواع اوراق بهادار
- چاپ تمبر و برخی اوراق تبلیغاتی
- پاکت نامه، سربرگ و …
- چاپ ساک دستی کاغذی
- و …
مراحل چاپ هلیوگراور
چاپ هلیوگراور یا همان روتوگراور یک چاپ کاملا حرفه ای می باشد که با کمک تکنولوژی بسیار پیشرفت نموده است. این چاپ در تیراژ های بالا و به صورت رول هم از نظر اقتصادی بسیار به صرفه می باشد و هم از لحاظ کیفی دچار افت نمی شود. به طور کلی یک چاپ ایده آل برای تیراژهای بسیار بالا می باشد. زمانی که از این چاپ برای تیراژهای خیلی بالا استفاده می نمایند، ابتدا سیلندر ها را مقاوم می نمایند تا در زمان طولانی دچار ایراد و نقص نشوند. مقاوم سازی این سیلندر ها به این صورت است که ابتدا آن ها را با فلز کروم آبکاری می نمایند. این لایه حتی اگر در فرایند چاپ هلیوگراور دچار ایراد شود می توانند آن را دوباره آبکاری نمایند. لذا نگرانی ای از بابت کیفیت سیلندر در چاپ های با تیراژ خیلی بالا وجود ندارد.
مراحل این چاپ به ترتیب زیر انجام می گیرد:
- ابتدا سیلندر به داخل مخزن مرکب فرو می رود.
- سپس سیلندر داخل مخزن می چرخد تا حفره های آن به وسیله مرکب روان و رقیق پر شوند.
- پس از آن یک تیغه استیلی به نام بلید سطح سیلندر را از مرکب اضافی پاک می نماید.
- در این مرحله کاغذ چاپ بین سیلندر گراور و سیلندر فشار دهنده قرار می گیرد.
- در ادامه مرکب از حفره ها بر روی سطح چاپی انتقال می یابند.
- سپس سطح چاپ شده به وسیله باد گرم خشک می شود و به چاپ بعدی می رود.
- در صورت چند رنگ بودن چاپ پس از چاپ هر رنگ فرایند تکرار می شود.
- چاپ نهایی تکمیل می گردد.
